Aflevering 5: Opa en oma zijn gestrest

OPA EN OMA ZIJN GESTREST
Geschreven door Bert Plomp

Opa en oma van mijn moederskant hadden maar liefst 16 kinderen. Toen die kinderen de daartoe geëigende leeftijd bereikten, trouwden zij en kregen zelf kinderen.
Ik weet het aantal niet precies, maar ik vermoed dat opa en oma uiteindelijk “verblijd” werden met ruim 50 kleinkinderen.
Ieder weekend was het een komen en gaan van kinderen en kleinkinderen bij mijn grootouders in de Nicolaasdwarsstraat in Utrecht.
Die hele stoet van nazaten met partners deed mij denken, ofschoon ik me daarmee toen niet zo bezighield, aan de pelgrimstocht naar Mekka. Aan de bedevaartgangers die in groten getale vol devotie 7 rondjes om de Kaäba aflegden.
Anders dan in Mekka, liep bij mijn grootouders thuis de hele meute voortdurend om hen heen te draaien. De schare was voortdurend benieuwd naar hun visie op tal van belangrijke gebeurtenissen. Hun opinie op zaken die zich de afgelopen week hadden voorgedaan. Waarachtig niemand haalde het in zijn kop om hun mening ook maar enigszins in twijfel te trekken.
Als een familielid met een probleem kampte, werd dit altijd eerst aan opa en oma ter beoordeling voorgelegd. Opa en oma werden namelijk gezien als het kennis- en ervaringscentrum van het maagschap. Zij werden alom aanbeden en vormden de spil van de familie.
Tegen deze achtergrond, peinsde werkelijk niemand erover een kleinkind bij opa en oma te stallen. Op kleinkinderen passen was namelijk ver beneden hun waardigheid en zou weleens hun denken over de toestand in de familie en in de wereld kunnen hinderen.
Dat alles wil niet zeggen dat ze niet van hun kleinkinderen hielden. Je kon je koters gerust meenemen op theevisite, zolang ze maar hun gemak hielden en hun plaats kenden.
Hoe anders is het heden ten dage.
Opa’s en oma’s worden tegenwoordig niet veel hoger aangeslagen dan een soort hulp in de huishouding. Hulp waarop kinderen op een vanzelfsprekende wijze een beroep kunnen doen.
De huidige maatschappelijke opvatting laat grootouders nauwelijks ruimte om voor zichzelf te kiezen. In plaats daarvan worden ze opnieuw opgezadeld met de zorg voor kinderen, ditmaal de kleinkinderen.
Veel grootouders durven geen nee te zeggen in het geval hen gevraagd wordt: “Willen jullie een aantal dagen per week op jullie kleinkinderen passen? Wij moeten namelijk allebei werken”.
Natuurlijk zijn er volop grootouders die zich grenzeloos vermaken met hun kleinkinderen. Voor wie het bepaald geen straf is die taak op zich te nemen.
Uit een recent onderzoek blijkt evenwel dat er veel opa’s en oma’s zijn die daar heel anders over denken. Opa’s en oma’s die blij zijn “uit de kinderen” te zijn. Blij zijn dat de opvoeding en verzorging van hun kinderen er eindelijk op zit. Blij zijn dat ze nu ten langen leste kunnen doen en laten wat ze willen, vrij van werk en andere verplichtingen.
Het is heel triest wanneer je dan, onder de druk der omstandigheden, geen nee durft te verkopen op de oppasvraag. Dat je vervolgens opnieuw opgescheept wordt met de nadelige kanten van het ouderschap. Nadelige kanten die vaak verdoezeld worden. Verdoezeld vanwege het door de samenleving opgedrongen ideaalbeeld van “One happy family”.
Is het niet ten hemel schreiend dat, als je eindelijk de finish hebt bereikt en je een aanvang wenst te maken met het relaxte leventje waarnaar je zolang hebt uitgekeken, je dan tegen je zin in door nieuwe verplichtingen wederom in een dwangbuis belandt. Dat alles omdat kindlief in menig geval een levensstijl prefereert die geen ruimte laat voor een andere oplossing. Bijvoorbeeld een oplossing waarbij het beginsel van “Vrijheid, blijheid” voor de ouders als uitgangspunt dient.
Vele opa’s en oma’s komen door deze zelfzuchtige houding nooit uit de kinderzorg. Zij leven daarom een gestrest bestaan, zo blijkt eveneens uit het onderzoek.
Gelukkig zit de samenleving niet stil. Er wordt nu naarstig werk gemaakt van een wetsvoorstel “Voltooid leven”. Wellicht dat aanname van dit voorstel de bewuste opa’s en oma’s binnenkort een uitweg kan bieden.