De prijs van een schoolreis

DE PRIJS VAN EEN SCHOOLREIS
Geschreven door Bert Plomp

Je keek er bijna het hele jaar naar uit, naar het schoolreisje.
Deze reisjes vonden uitsluitend plaats op de lagere school, in het voortgezet onderwijs was er geen tijd om zoiets te organiseren. Geen tijd omdat er belangrijkere zaken op de agenda stonden, zoals je maximaal voorbereiden op overgang naar een volgende klas of eindexamen en geen tijd van de zijde van het lerarenkorps omdat dat zich wilde concentreren op lesgeven.
Op de lagere school hadden we wel ruimte voor een schoolreisje, zowel qua tijd als qua budget. Tot aan de zesde klas werd zo’n reisje in een dag afgewikkeld. Veelal vond zo’n reisje op de laatste schooldag voor de grote vakantie plaats en werd je verzocht die dag met de fiets op school te verschijnen. Onder leiding van je onderwijzer of onderwijzeres en een paar ouders, zette je dan koers naar een attractie op niet meer dan 20 kilometer afstand van school. In de vijftiger jaren hield dat voor ons op de H.C. Andersenschool in Utrecht in dat we naar de Pyramide van Austerlitz, Ouwehands Dierenpark of Dierenpark Amersfoort peddelden.
Wat een heerlijke herinneringen heb ik aan die schoolreisjes. Na je een paar uur te pletter te hebben gefietst, arriveerde je dan in bijvoorbeeld de Pyramide van Austerlitz. Aldaar werden we om te beginnen de Pyramide opgejaagd om de laatste restjes energie uit je lijf te doen verdwijnen. Vervolgens brak een tussentijds hoogtepunt aan, namelijk de consumptie van een glas ranja en een krentenbol, alles kant en klaar meegezeuld door de dienstdoende onderwijzer(es) in een karretje achter de fiets. Daarna werd de meute losgelaten op de speeltuin. Anders dan thans het geval is, waren allerlei speeltoestellen nauwelijks beveiligd. Geen beugels of riemen om kinderen tegen ongewenste lancering te behoeden en geen hekken om andere kinderen op veilige afstand te houden van het schommelend gevaarte. En dat gevaarte kon dodelijk uithalen in geval van zo’n reuzeschommel, waar je met twintig kinderen in zat. Na een paar uur ravotten in de speeltuin, kreeg ieder nog een ijsje en werd de terugreis aangevangen om vervolgens aan het einde van de middag weer bij school te arriveren.
Ook zijn we een keer met de bus op pad geweest en wel naar de haven van Rotterdam. Indrukwekkend was het om met een rondvaartboot een paar uur door deze geweldige haven te varen. Ik kan nog steeds de verrukkelijke geur van het golvende water voor de geest halen. Terugkerend in Utrecht, en de omgeving van de school naderend, doken we in de bus allemaal weg van de raampjes, opdat de wachtende ouders zouden denken dat de bus kinderloos wederkeerde.
Het mooiste schoolreisje dat de school voor de kinderen in petto had, was het laatste reisje voor de kinderen van de zesde klas, voordat deze kinderen naar het voortgezet onderwijs gingen. Dit reisje voor mij en mijn medeklasgenoten betrof een meerdaagse reis per fiets en behelsde twee nachten jeugdherberg ergens op de Utrechtse heuvelrug. Met potten en pannen, aardappelen, groenten en andere voedingsmiddelen gingen we op pad. Na aankomst werden we ingekwartierd in de jeugdherberg en aansluitend deden we een aantal bosspelletjes. Aan het einde van de middag werd er gemeenschappelijk werk gemaakt van het avondeten: aardappels schillen, groenten wassen en snijden en tenslotte koken. Niemand onttrok zich aan de maaltijdbereiding. Na het eten nog een spannend verhaal van een van de deelnemende onderwijzers en daarna naar bed en lekker slapen. De volgende dag wederom gezamenlijk het ontbijt maken en daarna afwassen. Aansluitend een partijtje voetbal en spoorzoeken. Het absolute hoogtepunt van dit schoolreisje was de zogeheten “dropping” ’s avonds. We werden in het donker ergens in de bossen gedropt en we moesten maar zien terug te komen in de jeugdherberg. Je moet er tegenwoordig niet aan denken dat je kinderen in het donkere bos alleen worden achtergelaten, toen stond niemand erbij stil dat een kind mogelijk niet zou wederkeren van zo’n avontuur.
Teruggekeerd op de basis, stond er een mok warme chocolademelk met een echte Utrechtse sprits op ieder kind te wachten.
Vandaag de dag is een schoolreisje niets minder dan een week London of Parijs. In sommige gevallen moet zelfs uitgeweken worden naar Griekenland om het reisverlangen van de kindertjes te bevredigen. Waar vroeger geen sprake was van enige financiële bijdrage van de zijde van de ouders om het reisje te doen slagen, moet je tegenwoordig niet gek opkijken indien je een paar honderd tot wel duizend Euro voor je kindje moet ophoesten om het niet in de kou te laten staan. Met het laatste wordt bedoeld dat het kindje niet van de partij mag zijn, indien de vereiste penningen niet betaald (kunnen) worden. Alsof die straf nog niet pijnlijk genoeg is, moet zo’n “arm” kindje, terwijl de rest van de klas aan het feest vieren is, zo niet zich met het onderwijzend personeel aan het bezatten is, gewoon naar school en huiswerk maken.
Wie bedenkt zo’n asociale opzet van een schoolreisje, waarbij het mogelijk is dat kinderen uitgesloten worden omdat sommige ouders niet in staat zijn dergelijke bedragen in te leggen voor een reisje met een zogenaamd educatief doel. Afgezien van de mensen die sowieso geen honderden Euro’s kunnen uitgeven voor zulke onzin, hoeveel ouders zijn er niet die dat geld toch opbrengen, terwijl ze zich dat eigenlijk niet kunnen veroorloven, uitsluitend om hun kinderen niet teleur te stellen en om te voorkomen dat hun kinderen middelpunt van spot worden. Zijn dat diezelfde onderwijzers die zoveel kabaal maken om hetzelfde inkomen te krijgen als een leraar in het voortgezet onderwijs, zijn het diezelfde leraren in het voortgezet onderwijs die vinden dat ze evenveel betaald moeten worden als een hoogleraar aan een universiteit?
Als zo’n schoolreisje per se verder moet reiken dan de Pyramide van Austerlitz, kan het dan niet gewoon zo georganiseerd worden dat er een vrijwillige bijdrage van de ouders wordt gevraagd, met de vrijheid dat een wat meer bemiddelde ouder wat extra’s inlegt en dat uiteindelijk het totaal gestorte bedrag bepalend is waar de hele klas voor hoe lang naartoe gaat. Of wordt de reisbestemming dan mogelijk te simpel voor de reisleiders?